ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΟΡΟΓΚΑΣ

Ζωγράφος, Θεσσαλονίκη 1946

Σπούδασε στην ΑΣΚΤ (1957 – 1961) με δάσκαλο το Γ. Μόραλη. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εργάστηκε στη Δράκια Πηλίου (σπίτι Τριαντάφυλλου) και στην Κριτσά Κρήτης (Παναγία η Κυρά) στην αντιγραφή τοιχογραφιών. Το 1962 παρακολούθησε μαθήματα αγιογραφίας στο «Εφηρμοσμένο Εργαστήριο» της ΑΣΚΤ. Το 1965 διορίστηκε επιμελητής στην έδρα ελευθέρου σχεδίου και ζωγραφικής στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ, όπου σήμερα είναι καθηγητής. Το 1973 πήρε υποτροφία από το ίδρυμα Ford.

Στο έργο του υπάρχει μια αφομοιωμένη ποιητική προσέγγιση του ελληνικού χώρου, που δεν περιορίζεται στην απλή πλαστική καταγραφή των στοιχείων της εικόνας, αλλά προχωρεί στη μετατροπή τους σε σύμβολα. Με ασκητισμό στην οικονομία των ζωγραφικών του μέσων συμπυκνώνει το νοηματικό και συγκινησιακό περιεχόμενο ενός κόσμου λεηλατημένου από το χρόνο και τη φθορά. Οι θεματολογικές του επιλογές κατατάσσονται τόσο σε σχέση με το χώρο όσο και σε σχέση με το χρόνο. Στο πρώτο σκέλος ξεχωρίζουν οι ακόλουθες ενότητες: πέτρες μόνες ή συνταγμένες σε τμήματα ερειπίων πέτρεςμαύρα ανοίγματα σε οριζόντιο ή κατακόρυφο επίπεδο (υψίκορμα, τριγωνικά, τετράγωνα ή στρογγυλά ανοίγματα, σπάνια με νύξεις φυτικής παρουσίας ή κουρέλια που λειτουργούν σαν ίχνη ανθρώπινου περάσματος στο οριζόντιο επίπεδο κυριαρχούν τα στόμια πηγαδιών). Στο δεύτερο σκέλος ανήκουν: θραύσματα αρχαίων αγαλμάτων μορφές, γυναικεία πορτρέτα από παλιές φωτογραφίες πόρτες και παράθυρα με παλιές σιδεριές παλιά ξύλα, συνήθως από ερειπωμένες στέγες, που λειτουργούν σαν τομές χώρου, καθώς και οξειδωμένα σπαράγματα κατάλοιπα παλιών μηχανών, συντρίμμια μεταλλικών αμαξωμάτων και αχρηστεμένα φύλλα λαμαρίνας σε περιβάλλοντα κατεδάφισης.

Μοναδικές εκφράσεις κίνησης σημειώνονται στην υποβλητική σειρά των ανυπότακτων αλόγων. Όλες οι παραπάνω οπτικές αναφορές λειτουργούν με υπαινικτικότητα που παραπέμπει στην πολυσημαντότητά τους και σ ένα μυστικό διάλογο της μοναξιάς με την αιωνιότητα. Υπάρχει πάντοτε μια εννοιολογική συνοχή στα θέματα του και το μεγάλο αριθμό παραλλαγών τους, συνοχή που γίνεται ακόμη εμφανέστερη στις δίπτυχες, τρίπτυχες, πεντάπτυχες ή οκτάπτυχες δημιουργίες του. Η εστίαση στη μεγενθυμένη λεπτομέρεια (που από κάποιους μελετητές του αναφέρεται σαν στοιχείο συνάφειας με την ποπ αρτ), αποπνέει πνευματική συγγένεια με τον τρόπο που έχουν οι σουρεαλιστές να αναδεικνύουν τον ψυχισμό των αντικειμένων. Με έμφαση στη δεξιοτεχνική απεικόνιση και την ολιγοχρωμία, αξιοποιείται η λειτουργικότητα του άγραφου χώρου και δηλώνεται περισσότερο εκείνο που απουσιάζει, συνδιαλεγόμενο εύγλωττα με εκείνο που εικονογραφείται.

Ως προς τον τρόπο επεξεργασίας των εικόνων του (με κυρίαρχα υλικά το κάρβουνο και τα ακρυλικά), ο Τ. Σπητέρης επιγραμματικά προσδιόρισε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: γραμμικό, ακριβές και ευαίσθητο σχέδιο τονικό περίγραμμα με μαυρόασπρα περάσματα, όπου αμφιταλαντεύεται μία διάθεση αχρωμίας πρωτότυπη ερμηνεία του φωτός, που κατακλύζει το θέμα1 περιγεγραμμένα αντικείμενα που προβάλλουν ξάστερα σ ένα παλλόμενο άσπρο φόντο.

Όσο κι αν φαίνεται σχήμα οξύμωρο, η ζωγραφική του επιζητεί να εξετάζεται παρά και ενάντια στην ταυτολογική της παραστατικότητα. Ο καλλιτέχνης θέτει ένα σύστημα από αρχές και κανόνες που δίνουν τη γραμμή τής αισθητικής πορείας που πρέπει ν ακολουθηθεί. Αυτός ο κώδικας, για να υπάρξει, προϋποθέτει μιαν αγωγή διαλεκτικού τύπου, που είναι αθροιστική μαζί και αφαιρετική. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο G. Serafini, «ο Σόρογκας δίνει μορφή στη σιωπή που έχει απλωθεί στα βιώματα του ανθρώπου τη στιγμή του οριστικού αποχωρισμού από το θείο».

Έχει παρουσιάσει το έργο του σε ατομικές («Χίλτον», 1972 Γαλλικό Ινστιτούτο, Θεσσαλονίκη, 1972 «Glaub Galerie IV», Κολωνία, 1972 «Αίθουσα Τέχνης Αθηνών», 1975 Ηράκλειο, 1979 Γαλλικό Ινστιτούτο, Λάρισα, 1985 Πινακοθήκη Πιερίδη, 1985 Γαλλικό Ινστιτούτο, Πειραιάς, 1986 «Ειρμός», Θεσσαλονίκη, 1987 «Artista», Ρώμη, 1988 «Artemis», Βρυξέλλες, 1988 «Πολύεδρο», Πάτρα, 1990 «Ζουμπουλάκη», 1992 «Αίθουσα Τέχνης Ηρακλείου», Ηράκλειο, 1993 «Artiforum», Θεσσαλονίκη, 1994 «Αμυμώνη», Γιάννενα, 1995 «Αργώ», Λευκωσία, 1996 «Βίλκα» με το Χ. Καρά, θεσσαλονίκη, 1997 «Stavros Mihalarias Art», 1997 «Πολύγνωτος», Ηράκλειο, 1999) και έχει πάρει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις (Πανελλήνιες 1965,1987 Arte Fiera, Μπολόνια, 1976 Contemporary Greek Art, Μουσείο Hakone, Ιαπωνία, 1976 Έλληνες Καλλιτέχνες, Οζάκα, Ιαπωνία, 1976 Panorama Griechischer der Letzten Funfundzwanzig Jahre, Museum am Ostwall Ντόρτμουντ, Γερμανία, 1976 Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη, Σόφια, 1976 Art Basel, Βασιλεία, 1977 Expo Arte, Μπάρι, 1977 ΡΙΑΟ, Παρίσι, 1977 Σύγχρονοι Έλληνες Ζωγράφοι και Χαράκτες, Λευκωσία, 1978 Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Σκόπια, 1978 Contemporary Greek Painters and Engravers, National Gallery of Ireland, Δουβλίνο, 1978 Εικόνες Ελληνικής Τέχνης, Ζάππειο, 1979 Σύγχρονη Χαρακτική, Αθήνα, 19791 Εχρο 80, Ν. Υόρκη, 1980 Μπιενάλε Σάο Πάουλο, 1981  Ευρωπάλια, Βρυξέλλες, 1982 Μπιενάλε Χαρακτικής, Μπάντεν – Μπάντεν, Γερμανία, 1983 Η Φυσιογνωμία της Μεταπολεμικής Τέχνης στην Ελλάδα, «Νέες Μορφές», 1983 και Π.Δ. Αθηναίων, 1986 Μνήμες – Αναπλάσεις – Αναζητήσεις, ΕΠΜΑΣ, 1985 Ιinternational Art Expo, Σικάγο, 1985 Παράδοση κα Πρωτοπορία στην Ελληνική Τέχνη, Helexpo ΔΕΘ 1987 Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη, ΕΠΜΑΣ, 1987 6 Σκέψεις 6 Γραφές σε Μαύρο – Ασπρο, «Diaspro», Λευκωσία, 1987 Ελληνική Ζωγραφική 19681988, Βρυξέλλες, 1988 Festival International de la Painture, Chateau Musee de Cagnes sur Mer, Γαλλία, 1989 Greece Europe 1990, «Atheneum», Παρίσι, 1990 Ten Greek Artists, «Metropolis Art Galleries», Ν. Υόρκη 1991  Samtida Grekisk Kunst, «Prins Eugens Wald emarsudde», Στοκχόλμη, 1992 Μεταμορφώσεις του Μοντέρνου, ΕΠΜΑΣ, 1992 Art Athina, 1996 κ.α.).

Έργα του βρίσκονται στην ΕΠΜΑΣ, στην Π.Δ. Ρόδου στην Πινακοθήκη Αβέρωφ, στο Μουσείο Βορρέ στα Μουσεία Σύγχρονης Τέχνης Βελιγραδίου, Σκοπίων, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα ΑΠΘ, στο ΥΠ.ΠΟ. κ.α. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την εικονογράφηση και την καλλιτεχνική επιμέλεια βιβλίων και περιοδικών. Εκδόθηκαν σε λιθογραφίες και μεταξοτυπίες 38 έργα του, ενώ πολλά άλλα τυπώθηκαν σε βιβλία του ΟΕΔΒ, λογοτεχνικά, καταλόγους δημοπρασιών, ημερολόγια, κάρτες και περιοδικά. Δημοσίευσε επίσης θεωρητικά κείμενα σε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, καταλόγους.

Διετέλεσε μέλος οργανωτικών επιτροπών και εισηγητής σε Συμπόσια για την Τέχνη, Καθώς και του περιοδικού Σπείρα. Ιδρυτικό μέτλος της ΕΠΑΣΚΤ, του ΣΥΣΤ, του ΕΕΤΕ και μέλος της επιστημονικής επιτροπής του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού.